Als FireWare vinden we niets van de inhoud van een Webinar of een (online) training. We faciliteren het proces van kennisoverdracht. Dan wel in persoon, dan wel in een online omgeving. En daar hebben we onze handen volledig aan vol!
Klopt het plaatje? Hoe is de geluidskwaliteit? Gaat de streaming goed? Klopt de tweede en de derde cirkel? Allemaal vragen waar we ons mee bezig houden. Het is aan de instructeur om zijn visie en zijn leerstof over te brengen. Wij helpen daar graag bij. Maar elke instructeur en elke veiligheidsregio zal dingen op zijn of haar eigen manier doen. En dat is mooi. Zo dragen we allemaal op onze eigen manier bij aan www.vakbekwaamopafstand.nl.
Veilige leeromgeving voor de cursist
Het Nederlands Jeugd Instituut definieert een sociaal veilige leeromgeving als: de omstandigheden waarin iedere leerling en professional zich gerespecteerd en aanvaard weet, ongeacht religie, afkomst of seksuele geaardheid, en waar men gevrijwaard is van ongeoorloofd gedrag en geweld, materieel, psychisch en fysiek. Bovendien biedt de leeromgeving een zodanige kwaliteit dat veilig leren gewaarborgd is (fysieke veiligheid). Het is een definitie waar we ons als FireWare wel in kunnen vinden.
De laatste jaren is er binnen de hulpverleningssector veel gesproken over de veilige leeromgeving, met name voor de cursist. Voelt de cursist zich gerespecteerd en aanvaard? Kan iemand vragen stellen zonder “onderuit gehaald” te worden?
Veilige leeromgeving voor de docent
Door deze coronacrisis ontstaat er een totaal nieuw leerlandschap. Het lesgeven op afstand wordt ontdekt. Met successen én leermomenten. Er gaan dingen goed en er gaan dingen minder goed. En daar leren we van.
De grote vraag die nu ontstaat is: hoe creëren we een veilige leeromgeving voor de instructeur of docent? Bij de afgelopen digitale oefenavonden van de verschillende regio’s zien we een aantal zaken gebeuren die het vermelden waard zijn:
- Instructeurs willen geen les geven voor de camera omdat ze bang zijn om iets “fouts” te zeggen. Klopt hun idee wel met het idee van Brandweer Nederland, of dat met de ideeën van andere brandweercollega’s?
- De kans is groot dat wat in een online les gezegd wordt, “voor eeuwig” op internet blijft circuleren. Wat als dat niet klopt? Het is een drempel voor instructeurs om mee te doen.
- De sfeer in de chats, met name in de derde cirkel is snel aan het verharden. Uitspraken worden minder genuanceerd en minder welgemanierd. Soms zelfs persoonlijk.
- Doordat er nuance mist in de chats worden standpunten meer gepolariseerd.
In de laatste twee weken zien we met name door de schaalvergroting de sfeer in de chats veranderen. Er zijn zelfs al mensen verwijderd uit chats in verband met het taalgebruik. Ook uitspraken als “ik vind dit niks, ik haak af” en “hij praat onzin” zijn typische uitspraken die snel getypt zijn, maar een grote impact kunnen hebben voor de instructeur voor de camera.
Wat willen we nu?
Er is een groep mensen in Nederland die hun nek uitsteekt om alternatieve manieren te vinden om met vakbekwaamheid bezig te zijn en te blijven. Deze mensen stappen uit de beschermde omgeving van het klaslokaal en gaan hun kennis en kunde, hun visie, of een combinatie van deze zaken delen met vakgenoten in heel het land. Dat is een risico. Laten we deze mensen alsjeblieft met respect blijven behandelen. En ja, als je je nek uit steekt dan kun je reacties verwachten. En dat mag, dat hoort bij lesgeven, dat hoort bij interactiviteit. Maar kunnen we met elkaar afspreken dat de toon normaal blijft en beleefd? Zo blijven er mensen beschikbaar die de oefenavonden willen blijven verzorgen.
Wat leuk, jij denkt anders!
Een discussie is een vorm van bespreking, zoals een gesprek, chat of andere vorm van communicatie tussen twee of meer partijen over een bepaald onderwerp, waarbij de partijen elkaar van een bepaald standpunt proberen te overtuigen. Men wil dus gelijk hebben. De grote vraag is of een chatbox met meer dan 300 mensen, tijdens een digitale oefenavond, daar de ideale plek voor is.
Een alternatieve vorm om ernaar te kijken is op basis van de gedachte: “wat leuk, jij denkt anders”. Wat gebeurt er nu als we standpunten vergelijken. We kijken naar het probleem vanuit verschillende invalshoeken en meningen. Zo blijven we met elkaar in gesprek en leren van elkaar. Wellicht kunnen we iets doen in de digitale lesvoorbereidingen om deze redenatie meer te faciliteren. We gaan dan meer van het gelijk willen hebben naar het vergelijken van standpunten.
Betekent het dat we een stevige discussie niet uit de weg moeten gaan? Zeker niet! Laten we er wel bewust mee bezig zijn of het er de tijd, de plaats en het gezelschap voor is. Of dat een verdiepingsvraag, een aanvulling of een net geformuleerd ander inzicht wellicht een meer waardevolle aanvulling geeft voor het hele gezelschap.
Een veilige leeromgeving creëren: voor wie dan?
Terug naar de centrale vraag in dit stuk. Voor wie en hoe creëren we een veilige leeromgeving voor zowel de instructeur als de cursist? En hoe behouden we dan interactiviteit en interactie? We hebben werkelijk geen idee. Dus goede ideeën zijn van harte welkom. Maar wellicht is het een goede start om geen dingen meer te typen in een chat die we op die manier ook nooit in een klaslokaal tegen iemand zouden zeggen. Aan de andere kant, laten we de instructeurs en docenten die voor de camera staan ook helpen meer weerbaar te zijn voor zaken die bij het optreden voor “het grote publiek” horen. Het is een wisselwerking.
Waarom is dit stuk geschreven?
Lost dit stuk het vraagstuk rond een veilige leeromgeving op? Waarschijnlijk niet. Maar een stukje bewustwording is misschien fijn. Bij FireWare hebben we open en eerlijke gesprekken met de instructeurs. Instructeurs die al jaren voor de klas staan en nu plotseling iets anders gaan doen, uit passie. Instructeurs die met klotsende oksels voor de camera vandaan komen. En daarna ook de uitzendingen terugkijken en de chats teruglezen. Dat inzicht willen we graag delen.
